Του Καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ
(Αφιερωμένο στους
«εργολάβους» που ανέλαβαν να μας πείσουν και σε όσους πείσθηκαν ότι η ελληνική
οικονομία, η Ελλάδα και οι Έλληνες μπορεί να σωθούν με τη δεδομένη, τροϊκανής
έμπνευσης, συνταγή!…)
Πετάει ή δεν πετάει ο...γάϊδαρος, αναρωτιέται τόσο
εύστοχα όσο και σκωπτικά ο λαός μας στην σχετική του παροιμιακή έκφραση.
Οσο και άν ακουστεί σήμερα παράξενο
και ίσως κριθεί από μερικούς και δεοντολογικά αντιεπιστημονικό στο μέτρο που
όλοι γνωρίζουμε ή θα έπρεπε να γνωρίζουμε και το Νόμο
της βαρύτητας και την
ανατομική μορφή των συμπαθών τετράποδων η απάντηση στην Ελλάδα της τρόικα, στην
Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 και στην Υφήλιο των 7 δισεκατομμυρίων κατοίκων δεν είναι
πλέον ΕΑΝ «πετάει» ο γάϊδαρος αλλά ότι ΣΙΓΟΥΡΑ «πετάει» εφόσον έτσι αποφασίσουν
οι Ηγέτες μας!..
Εφόσον υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικό-οικονομικές συνθήκες και το
διατάξουν ΕΚΕΙΝΟΙ που αποφασίζουν για τις Τύχες μας τότε ΚΑΙ πετάει και κάνει
και τα κοινώς λεγόμενα «τσαλίμια» ο παροιμιακός γάιδαρος μηδενίζοντας λογική,
συναισθήματα, πεποιθήσεις, Αρχές!
Ελάτε να δούμε σήμερα, όμως, τα
πράγματα οπλισμένοι με μιά ικανή δόση χιούμορ, αυτήν την τόσο καταλυτικά
χρήσιμη ιδιότητα της ανθρώπινης προσωπικότητας που με την καλόγουστη μορφή της
τείνει να καταστεί στην Ελλάδα της τρόικα, των περικοπών, της οικονομικής
δυσπραγίας, κοινωνικής αποσύνθεσης και εθνικής κατάθλιψης τόσο σπάνιο φαινόμενο
ώστε να χρειάζεται να χαρακτηρισθεί ως «αθό
σε... ανεπάρκεια…»
Αναμφίβολα οι γάϊδαροι ΔΕΝ
πετούν εφόσον τα πράγματα στη Φύση αλλά και στην αντίληψη του ανθρώπου είναι
όπως ακριβώς είναι. Υπάρχουν, όμως, τελευταία τόσα πολλά δρώμενα στην Ελλάδα και
την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και στην υδρόγειο του πλανητάρχη κ Μπαράκ Ομπάμα που
εσκεμμένα ή εντελώς τυχαία μοιάζει να στοχεύουν να μας πείσουν για το ακριβώς
αντίθετο.
Πόσο εύπιστοι είμεθα αλήθεια,
παιδιά, γυναίκες και άνδρες στην εποχή μας και πόσο εύκολα θα μπορούσε κάποιος
ή κάποιοι να μας αλλάξουν τα μυαλά, υπάρχουν και σχετικές διαδικασίες υποβολής
σε πλύση εγκεφάλου, και να μας κάνουν να δούμε τα άσπρα μαύρα, τα μαύρα άσπρα
και τον γάϊδαρο να...πετάει;
Απάντηση με εντυπωσιακά
αποτελέσματα μας δίνει ένα κλασικό πείραμα κοινωνικής ψυχολογίας του αμερικανού
συναδέλφου Dr Asch.
Στο πείραμα αυτό ο ερευνητής και
οι συνεργάτες του δημιουργούν για το άτομο συνθήκες αμφιβολίας φέρνοντάς το
αντιμέτωπο με την υποχρέωση της επιλογής ανάμεσα σε ερεθίσματα αμφίβολης
ευκρίνειας.
Συγκεκριμένα το άτομο οδηγείται
με τις διαδικασίες του πειράματος έντεχνα σε συναισθηματική σύγκρουση καθώς από
τη μία μεριά αισθάνεται την έντονη υποκειμενική τάση να κάνει τη σωστή επιλογή
όπως ακριβώς έχει μάθει μέχρι αυτήν την στιγμή στη ζωή του (πχ ο γάϊδαρος
ΔΕΝ...πετάει) και από την άλλη μεριά αισθάνεται έντονη την πίεση που του ασκούν
τα άλλα μέλη της ομάδας στην οποία το έχουμε εντάξει για την ολοκλήρωση της
πειραματικής διαδικασίας και τα οποία το προτρέπουν να κάνει μία επιλογή που
εμφανώς είναι λαθεμένη.
Για να γίνει κατανοητή η πειραματική διαδικασία, και για να μας διδάξει
και κάτι νομίζω χρήσιμο στην εποχή μας, την εποχή της αμφισβήτησης των πάντων
από τους πάντες και της αμφιβολίας για όλα και για όλους, ας δούμε τι ακριβώς
συμβαίνει στο πείραμα αυτό.
Οκτώ άτομα (από τα οποία τα 7
είναι συνεργάτες του ερευνητή και το 8ο άτομο είναι το «θύμα») κάθονται σε μιά
αίθουσα κυτάζοντας τον μαυρο
πίνακα και ο ερευνητής τους πληροφορεί ότι συμμετέχουν σε ένα πείραμα προσδιορισμού
της οπτικής τους αντίληψης.
Ο ερευνητής τους δείχνει δύο
κάρτες όπου στην πρώτη κάρτα υπάρχει μιά ευθεία γραμμή ενός συγκεκριμένου
μήκους και στην δεύτερη κάρτα υπάρχουν τρείς ευθείες γραμμές διαφορετικού
μήκους η μία από τις οποίες είναι εμφανέστατα και χωρίς καμία αμφιβολία ακριβώς
ίσου μήκους με τη γραμμή της πρώτης κάρτας.
Ο ερευνητής ρωτά διαδοχικά, ένα προς
ένα τα άτομα της 8μελούς ομάδας να κάνουν την σύγκριση των γραμμών αφήνοντας
τελευταίο στη διαδικασία το «θύμα» της παρέας.
Στο πρώτο παράδειγμα ΟΛΟΙ
συμφωνούν και ακολουθεί το δεύτερο με
δύο άλλες κάρτες στο οποίο επίσης η οπτική αντίληψη και των 8 μελών της ομάδας
συμπίπτει απολύτως και χωρίς καμία αμφιβολία.
Στην τρίτη όμως προσπάθεια, ώ
του θαύματος, τα πράγματα...χαλνούν!..
Καθώς ένα-ένα τα μέλη της 8μελούς ομάδας
δίνουν τις απαντήσεις τους η βιντεοκάμερα καταγράφει τις ξαφνικές αντιδράσεις
του 8ου μέλους της ομάδας που είναι το «θύμα» το οποίο γέρνει μπροστά και
κοιτάζει τις γραμμές, κοιτάζει έναν έναν τα μέλη της ομάδας, έχοντας χαραγμένα έντονα
στο πρόσωπό του τα αισθήματα του ξαφνιάσματος και της δυσπιστίας...
Οταν έρχεται η σειρά του «θύματος»
να συγκρίνει τις γραμμές στις δύο κάρτες, προκύπτει ότι ένας μεγάλος αριθμός
ατόμων απαντά δίνοντας την ίδια απάντηση που έδωσαν και τα επτά μέλη της ομάδας
που προηγήθηκαν στη διαδικασία!...
Εκπληκτικό; όχι ακριβώς.
Το «θύμα» στο συγκεκριμένο πείραμα έχει
ουσιαστικά δυό επιλογές κάθε μιά από τις οποίες συνεπάγεται και ένα σχετικό
ψυχο-συναισθηματικό και ψυχοκοινωνικό κόστος.
Συγκεκριμένα, εφόσον θελήσει να
σταθεί πιστό στις προσωπικές του απόψεις και να πεί τι ακριβώς είναι σωστό και
τι λάθος τότε θα βρίσκεται σε ευθύγραμμη ισορροπία με τις υποκειμενικές του
πεποιθήσεις και τα αντικειμενικά δεδομένα αλλά θα έρθει σε μετωπική αντιπαράθεση
με τα άλλα μέλη της ομάδας που δηλώνουν, γιατί έτσι συμφωνήθηκε με τον ερευνητή
επικεφαλής του πειράματος, το ακριβώς αντίθετο.
Εάν ταυτισθεί με τα άλλα μέλη της ομάδας τότε
θα συγκρουσθεί με τις υποκειμενικές του πεποιθήσεις και την ορθή αντίληψη της πραγματικότητας
αλλά θα αποφύγει το ρίσκο της αντιπαράθεσής του με την ομάδα...
Μια ματιά στη ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, σε
Κοινβούλια άλλων χωρών, στην ΕΥΡΩΒΟΥΛΗ, ή στον ΟΗΕ και θα δείτε πόσοι μένουν ΣΥΝΕΠΕΙΣ
σε πεποιθήσεις και αξίες που είναι ΟΡΘΕΣ ή αρνούνται την πραγματικότητα, σαν
τον Αγιο Πέτρο πριν αλέκτωρ λαλήσει τρείς, απλά και μόνο για να συμβιβασθούνε
με τον ΑΡΧΗΓΟ, την «ομάδα» ή την «Συμμαχία»…
Μη ρωτάτε «πετάει» ο γάϊδαρος;
Ο γάίδαρος
όντως «πετάει» εφόσον οι ΗΓΕΤΕΣ μας το προστάζουν!..
