Τριάντα χρόνια τώρα η ελληνική κοινωνία διαδηλώνει κάθε 17η Νοεμβρίου μπροστά από την αμερικανική πρεσβεία. Αφορμή είναι η ανηλεής καταστολή των εξεγερμένων φοιτητών από τη στρατιωτική δικτατορία. Είναι εύλογη η απορία που διατύπωσε προ ετών ο συνάδελφος κ. Δημήτρης Ψυχογιός: «Γιατί η διαδήλωση δεν καταλήγει στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας;» Ετσι κι αλλιώς, Ελληνες αξιωματικοί έκαναν τη χούντα, Ελληνες αποφάσισαν και εκτέλεσαν την αιματηρή καταστολή. Να συμφωνήσουμε ότι οι «φονιάδες των λαών» στήριξαν με νύχια και με δόντια τη δικτατορία και εξόπλιζαν το καθεστώς. Αλλά, πάλι, δεν οδηγούσαν αυτοί το τανκ.
Τώρα, όμως, δημιουργείται ένα αντίστροφο ερώτημα. Αφού για την ελληνική δικτατορία διαδηλώνουμε στην αμερικανική πρεσβεία, γιατί να μη διαδηλώνουμε για την οικονομία στη γερμανική πρεσβεία; Ετσι κι αλλιώς στην πλατεία Συντάγματος δεν υπάρχουν λεφτά ούτε για τυρόπιτα -πόσω δε μάλλον για τα επιδόματα που διεκδικεί στο ακέραιο η ΑΔΕΔΥ- και όποιο σχέδιο διάσωσης της οικονομίας οι Γερμανοί θα το πληρώσουν. Οπότε, γιατί δεν τους φιλεύουμε και μερικά συνθήματα για να μας θυμούνται; Ετσι κι αλλιώς, εκτός από τα φώτα του πολιτισμού, μας χρωστάνε κάτι κατοχικά δάνεια. Μη θυμηθούμε και το γεγονός ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας ήταν δική τους ιδέα. Οπότε εμείς, ως περιούσιος λαός, θα μπορούμε να ξοδεύουμε όπως οι εισοδηματίες. Τσάμπα σπουδάσαμε τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τόσους άλλους για να ξεστραβώσουν τους Γαλάτες, Κέλτες, Γότθους και Βησιγότθους;
Η αλήθεια είναι ότι όπου και να διαδηλώσει η ΑΔΕΔΥ η Ελλάδα χρειαζόταν επειγόντως μέτρα. Η κατάσταση της οικονομίας είναι τέτοια που μπήκαμε στη δίνη ευρύτερων κερδοσκοπικών παιγνιδιών. Δεν μας έβαλε κανείς. Εθελοντικώς προσφερθήκαμε, ξοδεύοντας διαρκώς από εκείνα που δεν είχαμε. Τα χρέη είναι τόσο μεγάλα, που κάτι έπρεπε να γίνει. Τα μέτρα δεν θα είναι καθ’ ολοκληρίαν δίκαια. Λαμβάνονται υπό την πίεση των αγορών, πίεση που δημιουργείται επειδή τόσα χρόνια αδιαφορήσαμε για τους μηχανισμούς παραγωγής ελλειμμάτων.
Φυσικά, πιο συνετό θα ήταν να είχαμε εντοπίσει πριν από χρόνια τη ρίζα της κακοδαιμονίας της ελληνικής οικονομίας και να διορθώναμε το πρόβλημα. Αμελήσαμε και τώρα είμαστε αναγκασμένοι να υποστούμε δυσάρεστες θεραπείες. Το θέμα όμως είναι ότι δεν πρέπει να σταματήσουμε εδώ. Τα περιοριστικά μέτρα είναι για να κατεβάσουν τον πυρετό των αγορών. Εχουν δίκιο όσοι επισημαίνουν ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας πρέπει γρήγορα να γίνει και Ανάπτυξης. Μόνο που τώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια της ανάπτυξης α λα Γκρέκα που κάναμε τόσα χρόνια. Δεν μπορείς να ρίχνεις λεφτά σε πίθους των Δαναΐδων, ελπίζοντας ότι μπορέι να μεταμορφωθούν σε ενεργή ζήτηση. Δεν μπορείς να ξοδεύεις δισεκατομμύρια στους αγρότες ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα φιλοτιμηθούν να παράγουν για την αγορά και όχι για την επιταγή που κόβεται κάθε χρόνο στα μπλόκα. Δεν μπορείς να αυξάνεις τα κονδύλια σε πανεπιστήμια που είναι τον μισό χρόνο υπό κατάληψη. Δεν μπορείς να δίνεις επίδομα παραγωγικότητας οριζόντια (σε παραγωγικούς και μη) στον δημόσιο τομέα, διότι στο τέλος οριζόντια θα σου ζητηθεί να το κόψεις. Ολα αυτά είναι δουλειά της κυβέρνησης, αλλά όχι μόνο. Η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί και αλλαγές νοοτροπίας. Κι εκεί αρχίζουν τα δύσκολα...
