Οι “λύσεις” και η λύση
Στο πρώτο μέρος αναδείχθηκε ότι το πρόβλημα της Ελλάδας ήταν το μέχρι τώρα ανεπαρκές πολιτικό σύστημα. Επίσης, η οποιαδήποτε λύση προϋποθέτει θάρρος και αλλαγή νοοτροπίας από το ίδιο το πολιτικό σύστημα.
Σήμερα θα αναφερθώ στο οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Η θηλιά στο λαιμό είναι το χρέος. Το χρέος όμως αυτό είναι δημόσιο χρέος και όχι ιδιωτικό. Δηλαδή οι πολίτες δεν χρωστούν ή δεν χρωστούν πολλά, ενώ το δημόσιο δηλ. το κράτος χρωστά και μάλιστα πολλά. Το γιατί φτάσαμε στο σημείο αυτό κατά τη γνώμη μου απαντήθηκε ήδη. Τι κάνουμε όμως από εδώ και πέρα; Θα προσπαθήσω να καταγράψω τις κυριότερες λύσεις που προτάθηκαν ως τώρα.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι το μνημόνιο δεν είναι λύση ή πως απαιτεί θυσίες που ο λαός δεν θέλει να υποστεί. Γι’ αυτό προτείνουν η Ελλάδα να δηλώσει πτώχευση. Τούτο όμως συνεπάγεται μεγαλύτερες θυσίες και για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Και να γιατί.
Πτώχευση ή στάση πληρωμών (πιο σικ) σημαίνει ότι η χώρα αρνείται τις υποχρεώσεις της απέναντι στους πιστωτές της. Αρνείται δηλαδή να πληρώσει τα δάνεια που έχει ήδη πάρει. Αυτόματα η Ελλάδα είτε θα εγκαταλείψει την ευρωζώνη (εκούσια) είτε θα εκδιωχθεί (ακούσια), και
θα επαναφέρει τη δραχμή ως εθνικό νόμισμα αντί του Ευρώ. Αλλά τότε το δημόσιο εξωτερικό χρέος όχι μόνο δεν θα εξαφανισθεί αλλά αντίθετα θα καταστεί επαχθέστερο λόγω των συνεχών υποτιμήσεων που θα υφίσταται η δραχμή. Έτσι η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με πολλαπλάσιο χρέος. Που φυσικά για να αντιμετωπιστεί θα απαιτηθούν πολύ πιο αιματηρά από τα σημερινά μέτρα. Αντί για τους σημερινούς μισθούς και συντάξεις (έστω και μειωμένα), θα δίνονται από το κράτος ποσά «έναντι» κάτι σαν φιλοδωρήματα. Οι Τράπεζες στον κίνδυνο να μείνουν χωρίς ρευστό (οι καταθέτες σπεύδουν να αποσύρουν τα χρήματά τους), αναστέλλουν τη λειτουργία τους. Το πλήγμα θα είναι διπλό για μισθωτούς και συνταξιούχους. Ούτε θα πληρώνονται ούτε θα μπορούν να αξιοποιήσουν τα χρήματα που έχουν στις Τράπεζες. Τα ασφαλιστικά Ταμεία που δίνουν μισθούς και συντάξεις χάνουν οριστικά τα κεφάλαιά τους που είναι σε μορφή ομολόγων, καθώς με την πτώχευση αυτά τα ομόλογα χάνουν οριστικά την αξία τους. Αυτό είναι λοιπόν το εφιαλτικότερο σενάριο. Η δεύτερη «λύση» που προτείνουν πολλοί είναι η αναδιαπραγμάτευση των όρων του χρέους. Η πρόταση αυτή έχει διάφορες εκδοχές. Το «κούρεμα», π.χ., είναι μια εκδοχή που δυστυχώς θα έχει πολλές και σοβαρές αρνητικές συνέπειες. Το «κούρεμα» όμως αντιμετωπίζεται στο εξωτερικό ως ομολογία χρεοκοπίας. Η αντιμετώπιση της χώρας στο εξωτερικό θα είναι ίδια όπως και στο 1ο σενάριο δηλ. της χρεοκοπίας. Στο εσωτερικό το τραπεζικό σύστημα θα βιώσει τα ίδια φαινόμενα. Τα ασφαλιστικά Ταμεία χάνουν μέρος της αξίας των ομολόγων τους και ως εκ τούτου μειώνονται δραστικά τα κεφάλαιά τους. Ακόμα και αν αποφύγουμε την επιστροφή στη δραχμή, όλα αυτά θα επιφέρουν αναπόφευκτα γενναίο «κούρεμα» των μισθών και συντάξεων. Θα είμαστε κράτος και πολίτες σε μια κατάσταση «οιωνεί» χρεοκοπίας.
Από τις δυο παραπάνω λύσεις, το εφιαλτικό όμως για τους πολίτες είναι ότι μετατρέπεται η κρίση δημόσιου χρέους σε ιδιωτικό ζήτημα. Και να γιατί: Ας πάρουμε έναν πολίτη που έχει πάρει κάποιο δάνειο από Τράπεζα (στεγαστικό, αυτοκινήτου, οφειλή σε πιστωτική κάρτα, καταναλωτικό, κ.λ.π.), δηλ. δάνειο από αυτά που οι τράπεζες έδιναν αφειδώς ως το 2009. Αν γυρίσουμε στη δραχμή αυτή θα είναι μια πληθωριστική δραχμή. Έτσι υποτίμηση της δραχμής κατά 50% (που είναι βέβαιη) ουσιαστικά διπλασιάζει το χρέος του πολίτη προς την Τράπεζα. Τούτο γιατί το δάνειο είχε συναφθεί σε Ευρώ και με υποτίμηση της δραχμής θα χρειάζεται διπλάσιο κεφάλαιο σε δραχμές για την αποπληρωμή του. Αφήστε που και οι μισθοί και συντάξεις θα είναι «φιλοδωρήματα».
Η 3η λύση είναι το μνημόνιο με τα συνεπακόλουθα δηλ. το μεσοπρόθεσμο και τη μετακύλιση του χρέους. Είναι λογικό να υπάρχει διογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια ως επακόλουθο της οριζόντιας περικοπής μισθών και συντάξεων. Η κυβέρνηση επωμίζεται όλο το πολιτικό κόστος της πολιτικής αυτής. Κατά τη γνώμη μου είναι όμως η λιγότερο επώδυνη λύση. Θα πουν κάποιοι ότι είναι μια λύση που αναβάλλει την χρεοκοπία. Ίσως. Αν όμως αλλάξουμε οριστικά, μας δίνει τη δυνατότητα όχι μόνο να αποφύγουμε οριστικά την χρεοκοπία αλλά και να αναπτυχθεί η οικονομία υγιώς και όχι με δανεικά. Αρκεί η μείωση μισθών και συντάξεων να είναι η τελευταία. Αφενός δεν αντέχεται άλλη, αφετέρου θα πρέπει να δοθούν εγγυήσεις ότι όταν ανακάμψει η χώρα τούτο θα συνοδευτεί από την σταδιακή αναπλήρωση των απωλεσθέντων.
Βασίλειος Θ. Σουφλάκος
πρώην Αντιδήμαρχος
Έργων, Πολεοδομίας & Νέων Τεχνολογιών
(Φυσικός – MSc Τηλεπικοινωνίες)
